Menork herstelt Kunstwand voor Oeverzaluwen in Aqua Zoo te Leeuwarden

12.02.2016

oeverwandEen geweldige fysieke krachtmeting was het..

Kunstwand Oeverzwaluw Aqua Zoo - oktober 2015...

Kunstwand Oeverzwaluw Aqua Zoo – oktober 2015…

Met acht mensen van Menork werd in één dag een heuse kunstwand voor oeverzwaluwen nieuwe leven ingeblazen. Dat laatste zal weliswaar nog moeten blijken als straks de oeverzwaluwen terugkomen uit Afrika. Maar wat na vandaag vast staat, is dat de zwaluwwand weer helemaal klaar is om onderdak te bieden aan ruim honderd broedparen van de Oeverzaluw.

Aanleiding
Recent kwam er het verzoek van Aqua Zoo aan Menork om advies uit te brengen over het herstel van een verloederde kunstwand. Tientallen jaren geleden werd de kunstwand in Aqua Zoo gebouwd en bood daarna jaarlijks huisvesting aan vele tientallen paartjes van de Oeverzwaluw. Een mooie opsteker in een park als Aqua Zoo dat gefocust is op dieren die een relatie hebben met water. Zoals de naam al doet vermoeden, is de Oeverzwaluw gebonden aan water omdat ze van nature nestelen in steile oeverwanden. Deze plaatsen zijn van nature de laatste decennia echter steeds schaarser geworden waardoor de oeverzwaluw zijn heil moet zoeken in (tijdelijke) zandbanken bij zandwinputten. Omdat zandwingebieden aan sterke veranderingen onderhevig zijn, kunnen kunstwanden soelaas bieden bij gebrek aan ‘beter’.

 foto01  foto2  foto03

Onderhoud
Helaas werd de zwaluwen wand in Aqua Zoo na verloop van tijd niet meer onderhouden. Een kunstwand heeft evenwel onderhoud nodig in de vorm van snoeien en verversen van de talrijke zandgangen. Vooral dat laatste is nu een enorme klus want hiervoor moeten alle nestgaten tot op een meter diepte worden uitgeboord en worden voorzien van nieuw zand. Verder moet de zwaluwenwand zijn ontdaan van struiken en bomen. Zwaluwen willen vrij uitzicht rond hun nestkolonie omdat ze snel moeten reageren wanneer er onraad is. Ook de aanvliegroute moet open zijn.
En dat alles ontbrak er aan na jaren van verloedering. Menork bracht advies uit hoe te handelen.

 foto05  foto07  foto06

Teamdag
Uiteindelijk reageerde Menork positief op de vraag om het werk zelf uit te voeren. De afspraak werd gemaakt om er een soort van teamdag van te maken. Zodoende kwam de groep vandaag in actie met acht man sterk. Nodig ook want er moest deze vrij(e)dag heel wat werk worden verzet…

Mooie opsteker is dat onze sponsor Van der Wiel uit Drachten bereid werd gevonden om voor deze klus vers zand beschikbaar te stellen!

 foto08  foto12  foto14

Lekke band
Het begon al op donderdagmiddag toen Willem en Rinse alvast een kar vol zand vanuit de zandwinput van Nij Beets naar Leeuwarden brachten. Ondanks een lekke band van de kar werd deze klus geklaard. De vrijdagochtend zou met dezelfde klus van start gaan met eveneens een lekke band die, na één keer flink oppompen, gelukkig net lang genoeg mee ging om Aqua Zoo vanuit Nij Beets in de ochtendspits te bereiken..
De dag begint erg mistig en met amper 1 graad Celcius ook niet al te warm. Maar dankzij het bijna windstille weer en het zware fysieke werk merken we niks van kou.

Overwoekerend groen
In de ochtend uren zorgen we er voor dat de hele wand wordt ontdaan van overwoekerend groen. Elzen, berken en doornstruiken overwoekerden van alle kanten de zwaluwenwand en het riet stond twee meter hoog. Maar van dat alles is niks meer te zien nadat we met zijn achten een aantal uren keihard aan het werk zijn geweest.
Met twee kettingzagen, een bosmaaier en professionele takkenknippers is het urenlang een en al lawaai en actie maar dus ook met het gewenste effect. Rond half twaalf kan het sein “Kunstwand meester” worden gegeven en is de wand weer van alle kanten bereikbaar. Maar dat was zeker nog niet het moment waarop het karwei geklaard was, sterker nog dat moest toen feitelijk nog beginnen..
Maar niet voordat we tussen de middag even flink in de watten werden gelegd door het personeel van Aqua Zoo. In de kantine daar werden we uitstekend bedeeld met koffie, soep en (warme) broodjes. Vooral dat gaf weer nieuwe energie het tweede deel van het herstel van de wand te trotseren.

 foto15  foto10  foto18

Klaargestoomd
De dichtgegroeide nestholen moesten worden ontdaan van wortelstelsels uit de grond achter de nestgaten. In alle 144 nestgaten moest een meter diep geboord worden om zo alle oude zand en wortels uit de nestgaten te verwijderen. Dat gedaan hebbende, kwam de meest tijdverslindende klus: het vullen met vers zand van de lege nestholen.
Met behulp van zaad- en tuinschepjes kon het zand vanuit aangevoerde kruiwagens opgepikt worden en zo met de hand in de gaten worden geduwd. Maar na elke halve schap is het dan wel nodig dat er een stamper bij komt op het zand (achter) in de nestholen te duwen. Zodoende werd een aantal ronde boomstronken vervaardigd waarmee deze klus geklaard moest worden.
Na de nodige uren werk slagen we er mijn zijn achten uiteindelijk in de namiddag de klus geheel te klaren. De kunstwand is dankzij hard werken weer klaargestoomd als nestplaats voor een flinke kolonie Oeverzwaluwen.

 foto09  foto17  oeverwand

Onderzoek
Met de mensen van Aqua Zoo is er de afspraak gemaakt om de zwaluwenstand de komende jaren te monitoren. Jaarlijks zullen de bewoonde nesten in kaart worden gebracht. Mocht er inderdaad sprake zijn van een nieuwe kolonie, zal er ook een paar keer per jaar een ringsessie worden gedaan. Op deze wijze komen we ook tot de ontdekking van waar (potentiële) broedvogels zich melden en in hoeverre deze wand jaarlijks als broedplek wordt gekozen. Een mooie taak voor Harry de Boer die in deze regio al actief is met onderzoek bij de Oeverzwaluw.
Doel is om ter plaatse van de zwaluwenwand ook een infopaneel te plaatsen met (actuele) informatie over de Oeverzwaluwen.

 foto16  foto20  foto23
foto19  foto22  foto25