Er is geen tweede onderzoek te bedenken dat zo integraal en groots is opgezet dan het project Licht op Natuur. Via het N.I.O.O. en de Universiteit te Wageningen zijn tal van wetenschappers de laatste jaren actief geweest om de effecten van (kunst)licht op natuur in kaart te brengen.
In Nederland is amper nog een donkere plek te vinden, met andere woorden: ons ecosysteem wordt de laatste decennia in toenemende mate beïnvloed door de effecten van kunstlicht.
Maar welke invloeden dat nou precies zijn, daarover is nog maar weinig bekend. Juist daarom heeft het N.I.O.O. samen met Wageningen Universiteit, dankzij financiële bijdragen van een aantal (lichtproducerende) bedrijven, een groots project geïnitieerd. Uniek daarbij is de samenwerking tussen professionele wetenschappers en vrijwilligers  of amateur onderzoekers in het veld. Dat maakt dat er van alle denkbare specialismen gegevens worden verzameld en dat de juiste mensen op de juiste plekken te vinden zijn. Dat vereist dus veel coördinerend werk maar ook werken volgens vooraf vastgestelde protocollen.

Protocol
Op een achttal plekken in Nederland werden op uniforme wijze lantaarns in vergelijkbaar habitat geplaatst met vervolgens de afspraak om er eenduidig een flink aantal aspecten onder de loep te nemen. Denk daarbij aan vogels, vlinders, zoogdieren en vleermuizen. Bij het onderzoek naar de effecten op vogelgedrag is ondermeer een CES protocol vastgesteld. Deze komt in grote trekken overeen met een regulier CES project. Het aantal ronden bedraagt echter acht in plaats van twaalf (voor de insider: ronde 1, 10-12 vervallen). De netten staan keurig identiek opgesteld in de verschillende lichtclusters. Ter referentie is er op de acht locaties ook een cluster waar weliswaar ‘lantaarns’ staan maar zonder licht. Op deze wijze kunnen de gegevens betrouwbaar met elkaar worden vergeleken. Is er invloed door licht op gedrag en reproductie van vogels en zo ja, is dat verschillend bij bepaalde lichtspectra. Daarom zijn er clusters geplaatst met wit, groen en rood licht.

 Hijkerveld
In 2011 is het lichtproject van start gegaan, eerst in 2012 echter met toevoeging van CES onderzoek bij vogels. Een van de locaties waar dit type onderzoek wordt gedaan, is het Hijkerveld in de provincie Drenthe. Samen met een paar andere ringers is Menork vanaf 2012 daarom aangehaakt bij dit speciale project. Het project zou aanvankelijk drie jaar gaan duren maar uiteindelijk was er volgens het N.I.O.O. volop aanleiding om dit bijzondere project op een aantal locaties te laten voortduren. Daarom werd voor 2015 opnieuw een beroep gedaan op de betrokken ringers. Helaas lukte het een tweetal ringers van Hijkerveld niet om dit jaar opnieuw aan te treden. Daardoor bleef Menork alleen over en moesten we dus dit jaar garant staan voor alle acht onderzoeksronden.
Op 24 april werd de eerste ronde gedaan, daarna op 4, 15 en 26 mei, op 5, 20 en 30 juni en vandaag 7 juli voor het laatst. Met de (terug)vangst van totaal ‘slechts’ 121 vogels zullen er weinig vogelaars echt jaloers zijn dat men niet betrokken is bij ‘Licht op Natuur’. Voor Menork is kwaliteit echter vele malen belangrijker dan kwantiteit.

Indrukwekkend
Gedegen onderzoek komt vaak voort uit het ringen en vooral goed volgen van relatief weinig vogels. Er is alle reden om trots te zijn op de integrale en gedegen aanpak welke annex is met het nationale project Licht op Natuur. In hoeverre de analyses op basis van het geringe aantal CES-vogels antwoord geven op bepaalde onderzoeksvragen moeten we weliswaar nog afwachten.Want het aantal gevangen vogels was inderdaad niet indrukwekkend. Indrukwekkend was wel de beleving in het veld. Daarvan getuigt de periodieke waarnemingenlijst met veel fluitende en roepende bosvogelsoorten! Meest spectaculair voor ons waren de Nachtzwaluwen die vanaf juni hun typische trillende geluid lieten horen in de ochtendschemer..

Meer informatie

– nieuwsbericht 18 maart 2015 
– www.lichtopnatuur.org
– onderzoeksverslagen 2015 Hijkerveld-VRS Menork