Kunstwand Nijbeets (Leppedyk)

Twee jaar geleden zorgde Van der Wiel Infra te Drachten er voor dat er speciale nestgelegenheid kwam voor de Oeverzwaluw bij de zandwinput te Nij Beets. Al sinds jaar en dag broedden er al zwaluwen rond de put maar niet altijd met het gewenste resultaat. Hoewel de exploitant er alles aan gelegen is om de vogels te ontzien, is het niet altijd te vermijden dat vogels worden verstoord omdat ze zich in zandbulten vestigen die gebruikt moeten worden voor allerlei doeleinden. Desalniettemin lukte het Van der Wiel vaak om flinke kolonies te ontzien bij graafwerkzaamheden en zodoende konden er door de jaren toch veel oeverzwaluwen één of meer broedsels met succes produceren nabij de zandput te Nij Beets. Om de vogels echter een goede gelegenheid te bieden om in alle rust voor hun nesten te zorgen werd in samenwerking met Menork een speciale betonwand met voorgeboorde gaten langs de zuidwestoever van de put aangebracht. Een mooi kunstwerk bestaande uit 8 betonelementen van 2 meter breed en drie meter hoog met in totaal 82 gaten er in. Achter de kunstwand werd vers zand gestort met daar weer omheen een gazen kooi. Deze kooi zou de vogel extra bescherming bieden vanwege gravende vossen of marters die zodoende vaak weer kans zien om bij de nestholen te komen. En voor de betonnen wand werd het meer verder uitgegraven zodat het water tot aan de wand zou stromen en daarom steenmarters ook weinig kans zien om bij de muur op te klouteren. Al met al een flink staaltje kunst maar wel een ideale plek voor de oeverzwaluwen om nu jaarlijks zorgeloos te broeden. Al meteen in 2016 werd de plek ontdekt en werden vrijwel alle potentiële nestgaten door de vogeltjes uitgegraven om er een nestje in te maken.

Onderhoud

Om de plek jaarlijks toegankelijk te houden voor de zwaluwen is er echter wel onderhoud nodig. Onderhoud in de zin van het uitgraven van de oude nestholen en vervolgens weer volstoppen met vers zand. Oeverzwaluwen willen van nature zelf hun nestje kunnen graven. Maar niet alleen dat, vers zand zorgt er ook voor dat overwinterende parasieten zo veel mogelijk uit de nesten worden verwijderd. Het is daarom dat een groep vrijwilligers van Natuurvereniging Geaflecht , onder bezielende leiding van Rinse van den Berg, er jaarlijks voor zorgt dat de oude nestholen worden uitgegraven en resten worden verwijderd om daarna te voorzien van vers zand. Vers zand dat eveneens jaarlijks door Van der Wiel wordt geleverd en keurig bij de plek wordt gestort: een prachtig staaltje samenwerking tussen natuurliefhebbers en economische bedrijfsvoering!

Uitwisseling

Dat alle werk dus voorziet in een behoefte bleek bij een inspectie en steekproef op 16 juni 2018. Liefst 74 van de 82 nestgaten bleken bewoond. In de vroege ochtend werden voor ringonderzoek gedurende enige tijd netten voor de nestgaten geplaatst om zodoende een aantal van de aanwezige broedvogels te vangen en na (biometrisch) onderzoek meteen weer vrij te laten. Deze sessie leverde 63 adulte broedvogels en 2 pas vliegklare jonge vogels op. De vogels oogden allen in een prima conditie en er werden ook nauwelijks vogels met parasieten zoals teken aangetroffen.
Onder de gevangen broedvogels bevonden zich 18 vogels die al een ring droegen. Daarvan waren er 12 die in voorgaande 2 jaar op deze zelfde plek tijdens het broeden werden geringd. De andere 6 broedvogels kwamen uit kolonies in de omgeving van Joure. Van oeverzwaluwen is bekend dat er veel uitwisseling is van broedplekken waardoor de jaarlijkse terugpakkans op eenzelfde broedplek relatief klein is. Dit laatste in tegenstelling tot verreweg de meeste andere vogelsoorten.

Andere bewoner

Overigens bleek dat er één van de 74 bewoonde nestgaten door een heel ander vogeltje was ‘ingepikt’. Een winterkoning heeft zijn kans schoon gezien om deze unieke en relatief veilige plek aan te wenden om er te broeden en heeft er een prachtig kunstwerkje in gemaakt..

Lees meer:

– Nijs Beetster Nijs-april2018 (schoonmaakactie 2018 vrijwilligers Geaflecht)

---

RAS-onderzoek Oeverzwaluwen bij zandopslag te Steenendam 2018.

Woensdag 4 juli een eerste vangpoging van dit jaar gedaan bij de zandopslag op Steenendam. Vorig jaar hebben we daar 1 poging gedaan, welke ruim 80 zwaluwtjes opleverde.
De extreme droogte en de vaak stevige noord- en oostenwind van de laatste tijd, hebben veroorzaakt dat op plekken de bovenste rij nestgaten volledig waren weggestoven. Op de meest steile en hoge wand waren zelfs stukken zand recent afgebroken, inclusief de daar aanwezige nesten. Van de oorspronkelijk 180 nestgangen waren nog ruim 100 over.
De waterplassen waren bijna geheel opgedroogd, alle watervogels daardoor verdwenen. Wel 4 kleine plevieren aanwezig die alarm-roepjes lieten horen.
Even na zeven uur ’s avonds 2 netten geplaatst. Drie stokken hoog. Het woei toch nog wel kracht 3 á 4, maar de netten stonden redelijk in de luwte. Omdat het duidelijk was dat er nog broedende vogels zaten, hebben we slechts kort de netten opgehad. Geen grote aantallen dan ook en opvallend genoeg geen enkele eigen terugvangst. Wel eenderde jonge vogels, waarvan enkele een teek op de kop hadden.

De resultaten van deze vangsessie:

Datum:	4 juli 2018
Vangtijden:	19:15 – 20:00 uur
Aanwezig:	Harry en Siepie

Gevangen vogels:

					na 1 kj				1 kj
soort	tot.	nw.	e.t.	v.t.		onb	man	vr.	onb.
Oeverzwaluw	49	48	–	1		–	15	18	16

Terugvangst:

ringserie	m/v.	leeftijd	ringdatum + ringplaats	gecontroleerd te Steenendam
BE960xx	v	1 kj	06-07-2016 bij Almere	040718

NB: leeftijd = leeftijd op controledatum