Dit jaar werden er, in tegenstelling tot de twee voorafgaande jaren, geen succesvolle drie-legsels gemeten bij het onderzoek bij de boerenzwaluw. Maar er is wel een paar dat er in is geslaagd om drie keer een legsel uit te broeden maar dat paar ligt – naar alle waarschijnlijkheid – te ver achter op schema om eind deze maand nog met kroost en al naar Afrika te vliegen..

Uitzondering
Drie-legsels bij de boerenzwaluw zijn in onze omstreken veel meer uitzondering dan regel. Slechts een enkel paar ziet kans om in één broedseizoen drie keer een nest met eieren tot een goede einde te brengen. En als dat al gebeurt, zo bleek ons de afgelopen jaren, is dat voorbehouden aan een vast echtpaar dat reeds in het voorafgaande jaar aan elkaar was gewaagd en waarvan beide partners op tijd terugkeren uit de overwinteringsgebieden. Bovendien moet dan ook dezelfde nestplek nog volledig in tact zijn. En dit alles niet alleen: ook moeten de weersomstandigheden, zeker ook tijdens het voeren van de jongen, gunstig zijn. En als alles dan echt meezit (..), lukt het tot bijna op de dag af, om voor de eerste week van september de jongen vlieg-klaar te hebben. Want nu is de tijd dat zwaluwen zich verzamelen om groepsgewijs te vertrekken naar zuidelijker oorden.

Laatst overgebleven broedpaar
Het afgelopen jaar kwam er op de drie onderzoekslocaties geen vast broedpaar op tijd terug om deze buitengewone prestatie te (kunnen) gaan leveren. Toch is één paar op locatie 02, waarvan het vrouwtje weliswaar een oud gediende is maar de man dit jaar voor het eerst kwam broeden in de geitenstal,  er in geslaagd om drie legsels uit te broeden.
Maar dit nieuwe paar kwam, met het eerste ei op 1 mei, feitelijk te laat op gang met als gevolg dat het derde, weliswaar kleinere legsel (3 eieren) pas halverwege augustus werd gelegd. De eitjes  kwamen afgelopen zondag (1 september) uit.  Het eerste legsel werd door deze beide nestpartners in een kunstnest gelegd, het tweede in een bestaande direct naast het kunstnest en het derde legsel wederom in hetzelfde kunstnest.
Het paar zal nu nog flink geduld moeten opbrengen en tevens een buitengewone prestatie moeten leveren om de jongen te zien uitvliegen. In theorie zou dat rond de 20^ste september zo’n beetje kunnen maar dan wel onder zeer gunstige weersomstandigheden!
En daarnaast moet het paar het zien zitten want van relatief veilig broeden in een kolonie is geen sprake meer… de hele meute broedvogels – en dat waren er dit jaar weer heel wat met zo’n 17 broedparen – is ondertussen verdwenen.
En met het gegeven dat de dagen nu snel korter worden, de tijd om op schaarser voorkomende insecten te kunnen jagen daarmee inkort en je als laatst overgebleven broedpaar wel erg opvalt.., is het een bijna onmogelijke opgave om de jongen nog drie weken lang van voldoende voedsel te voorzien. Nog los van de vraag of deze jongen daarna nog tijdig kans zien om zich aan te sluiten bij laatste groepjes (doortrekkende) zwaluwen om daarna al meteen de lange toch naar Afrika te voltooien. Overigens is dit paar nog niet helemaal alleen. In de nieuwe stal die dit jaar op deze locatie werd gebouwd, kwam

en in de loop van het seizoen ook een drietal (voor ons) nieuwe paren tot broeden. Ook deze paren liggen met twee legsels achter op het gemiddelde schema waardoor er nu nog een met vier jongen van een week oud present is en een paar met vier jongen van twee weken oud.

Een van de drie late pullen uit nest 39. wordt geringd op 15 september 2019. Zal dit jong binnenkort nog op reis gaan naar Afirka..??

Nest 39 PIN 27 nog twee bijna vlieg-vlugge jongen uit een derde legsel op 22 september 2019

Update 22 september
In het nest nog twee pullen, één pullus werd deze ochtend dood gevonden in de stal. Maar nog steeds 2 pullen die het ogenschijnlijk goed lijken te doen en dat is mogelijk omdat de twee adulte nestpartners nog steeds zorgen voor de aanvoer van eten.. Terwijl de hele stal nu echt leeg is, dus nog een achtergebleven paar dat er klaarblijkelijk alles aan gelegen is om deze jongen uit te laten vliegen. Heel bijzonder, eerst al de gewaarwording dat een compleet nieuw echtpaar aan drie legsels begint en nu dus met dit bijzondere resultaat, zo laat in het jaar. Hoe dit gaat aflopen blijft spannend. Voor maandag staat er weliswaar regen op het programma maar nog steeds hoge temperaturen. De pullen kunnen een dezer dagen uitvliegen maar hebben nog een tal dagen nodig om de vliegkunst geheel eigen te maken en tegelijk ook te leren om voldoende vliegjes te vangen. Sluiten deze jonge vogels nog op tijd aan bij een doortrekkend groepje zwaluwen op reis naar het verre Afrika? En geldt dat ook voor de adulte vogels die zo veel energie hebben gestoken in het grootbrengen van drie legsels met pullen? Van de oude vogels zullen we te weten komen als ze zich volgend jaar weer melden, van de pullen zullen we, als ze over een tal dagen het echt presteren om uit te vliegen, waarschijnlijk nooit weer wat horen, al weet je maar nooit.. ze zijn immers beide geringd…

Update 15 september
Wonderwel liggen de pullen uit nest 39 (PIN27) nog helemaal op  groeischema! De pullen ogen gezond en ook de gewichten, zo blijkt tijdens het ringen, zijn prima met 22-25 gram. De komende week zal bepalend worden in hoeverre deze late jongen nog kans maken om daadwerkelijk op de wiek te gaan en dan ook meteen de reis naar Afrika zullen moeten maken.. De trek is in elk geval goed op gang gekomen, de meeste zwaluwen hebben onze omstreken verlaten en ook vanochtend bleek er sprake te zijn van trek van zwaluwen. Dat constateerden de mensen van Menork tijdens aanwezigheid in de Venebuurt bij Terwispel. In elk geval is dit zwaluwenpaar er alles aan gelegen om de jongen groot te krijgen en dat terwijl alle buren uit de stal zo’n beetje zijn vertrokken. Alleen in de nieuwe stal vliegt nog een klein aantal rond waar onder ook nestjongen die recent zijn uitgevlogen.

Update 8 september

Na een week van wisselvallig op enkele dagen ook nat en soms ook tamelijk koud weer kan zo waar geconstateerd worden dat het paar met het drie-legsel nog steeds op groeischema ligt. In het nest bevinden zich drie weliswaar kleine (ogen zes dagen oud) maar tegelijk gezond ogende pullen! Dit blijft dus spannend! Een van de late paren in de nieuwe stal, waarvan de pullen op 25 augustus uitkwamen, slaagde er echter niet meer in om de jongen groot te krijgen. In het nest nu nog één dood jong, de andere drie zijn afgelopen week stellig verhongerd uit het nest gekieperd. Het andere paar dat nog jongen te verzorgen heeft in de nieuwe stal lijkt meer succes te boeken. In dit nest zitten twee grote pullen doch tijdens de inspectie vliegt een derde jong van buiten keurig (terug?) in het nest bij zijn twee “broertjes of zusjes”.. Dit blijkt echter bij nader inzien een vreemd jong te zijn (uit een ander nest) want op

Drie vliegklare pullen in de nest 37 (PIN 41) op 8 september 2019 te Langezwaag (locatie 02)

7 september vond Sietse van der Wal twee dode verhongerde pullen onder dit nest en dit paar had er vier pullen totaal..
Temeer omdat er een grote groep zwaluwen bestaande uit zeker 30 vogels lijken de kansen aanwezig dat in elk geval dit paar nog tijdig met de twee overgebleven jongen op trek kan gaan..

Redelijk goede reproductie

Nest 39 (PIN 27) met daarin nog 3 pulli van 1 week oud (uit derde legsel) op 8 september 201

Op basis van een heel globale inschatting van de verkregen resultaten lijkt dit jaar redelijk goed te zijn uitgepakt voor de reproductie bij de zwaluwen. Een gemiddeld aantal broedvogels kwam terug uit de overwinteringsgebieden. Tweede legsels waren gemiddeld genomen wellicht minder succesvol, mogelijk dat de aanhoudende zeer warme en vooral ook erg droge zomer uiteindelijk in augustus voor minder goede resultaten zorgde.

Zwaluwen rondvliegend en rustend op de relatief warme dakpannen in de zon (8 september 2019)…

Doordat de (nieuwe) paartjes wat later op gang kwamen, werd niet geïnvesteerd in een derde leg. Dat zorgde er uiteindelijk ook voor dat het gros van de vogels in de loop van augustus de stallen verlieten. Op locatie 03 werd weliswaar een nest met vier eitjes verlaten maar deze eitjes kwamen niet uit ondanks het feit dat het vrouwtje gedurende drie weken (bij controles) broedend werd aangetroffen. Daar is nu geen zwaluw meer te bekennen in tegenstelling tot de locaties 02 en 13 waar respectievelijk nog kleine en grote (nagenoeg vliegklare) pullen in de nesten zitten die nog steeds door de nestpartner(s) worden gevoerd.

Meer informatie over het project boerenzwaluw.