Zwaluw met staartmarkering goed volgbaar

In aanwezigheid van de betreffende (op)staleigenaren, de stage docent van Helicon Velp en de mensen van Menork presenteerde Niels de Haan de uitkomsten van zijn stage onderzoek eerder dit jaar bij Menork. Via het Nederlands Instituut voor Ecologisch onderzoek (het Vogeltrekstation) kwam Niels bij Menork. Niels volgt Eco & Wildlife Studies op het Helicon in Velp. Niels doet dat naast zijn reguliere werk in dienst bij de Rijksoverheid. Vogelringstation Menork gaat de komende jaren een verdiepingsslag maken bij het onderzoek met de boerenzwaluw. In diverse stallen kunnen nesten goed gevolgd worden maar is het vaak moeilijk om de oudervogels te determineren.

De opdracht was dan ook: vind samen met ons een methode om zwaluwen tijdelijk van afstand individueel herkenbaar te maken bij de nesten. Door middel van inventarisatie (met verrekijker of cameraatjes) kunnen de in de stallen geringde broedvogels dan gekoppeld worden aan de nesten. Op deze manier kunnen de paartjes worden herleid en kunnen de prestaties van de paren (jaarlijks) worden geanalyseerd.

Niels heeft deze opdracht voortvarend opgepakt. Na literatuur onderzoek en informatie bij collega’s heeft Niels een paar methoden bij Menork uitgeprobeerd.

Op vrijdagavond 21 november presenteert Niels de resultaten in een gebouwtje bij de PKN kerk in Lippenhuizen.

Op heldere wijze wordt aan de hand van dia’s door Niels uitgelegd wat hij zoal heeft gedaan.

Niels vertelt dat een methode met stickertjes niet voldeed. Op initiatief van Jan de Jong (ook in de zaal aanwezig) werd deze methode beproefd maar zonder het gewenst resultaat. De zwaluwen ontdeden zich binnen enkele minuten van het plakkaatje op de rugveren.. Deze methode was dus duidelijk te tijdelijk.. Maar een andere methode met streepjes op de staart daarentegen voldeed beter. Met behulp van typex, de oeroude correctieverf voor getypte letters, kunnen eenvoudig goed zichtbare streepjes op de staart worden geplaatst. Deze barcode is van afstand goed te zien dankzij de lange vorkstaartveren. Door er ook nog een kleurtje met een waterverfstift op aan te brengen kunnen individuen nog sneller en gemakkelijker van afstand worden onderscheiden. De typex bleef zeker enkele weken goed zicht- en houdbaar voldoende tijd dus om de zwaluwen tijdens de broedcyclus van afstand te volgen.

Ook heeft Niels gekeken naar de effecten op de broedprestaties. In de geitenstal van Fekken werden alle paartjes twee keer gevolgd en daar werd duidelijk dat dezelfde paren twee keer een legsel in hetzelfde nest produceerden en die ook keurig uitbroeden.

De typex bleek wel enig effect te hebben op de slijtage maar bij de gecontroleerde dieren niet noemenswaardig.
Het verhaal van Niels werd enthousiast ontvangen door de aanwezigen. De komende jaren zal de nieuwe methode worden toegepast en zullen de effecten opnieuw worden gemeten.
Na afloop van het verhaal van Niels ontvangt Niels als dank voor zijn prachtige werk en de bezielende wijze waarop de opdracht gestalte is gegeven een exemplaar van de nieuwe Vogelgids van de ANWB.
Deze gids is aan Niels goed besteed. Want het virus van Vogels kijken en onderzoeken is al overgeslagen!
Niels heeft zich ondertussen aangesloten bij Vogelringgroep De Grauwe gans in Almere en zal vanaf nu veel vaker in de natuur te vinden zijn..

foto: Willem (links) overhandigt Niels (voor) een Vogelgids na afloop van zijn presentatie  (door Michiel Elderenbosch)

Na de pauze vertelt Willem nog wat over de broedresultaten van de boerenzwaluw in 2014 op de zes onderzochte locaties. De gemeten overleving is in alle voorgaande niet zo hoog geweest dat dit jaar: 49 procent versus 34 procent!
Een (landelijke) verklaring is er (nog) niet maar mogelijk dat de trekomstandigheden gunstig(er) hebben uitgepakt.
Tot slot van deze mooie swellenjûn geeft Wender een inleiding in de resultaten van Europees wetenschappelijk onderzoek bij de boerenzwaluw over de afgelopen jaren.
Veel artikelen worden onder de loep genomen dat diverse wetenswaardigheden oplevert. Erg interessante gegevens over broedvogels en hun nestprestaties en het blijkt dus dat veel zaken al behoorlijk zijn onderzocht.
Daarom ook is deze analyse door Wender gedaan zodat we de komende jaren goed kunnen aansluiten en refereren aan datgene dat al bekend is over de boerenzwaluw